W Polsce rącznik pospolity to wysoka roślina jednoroczna. Mało kto wie, że jej nasiona służą do produkcji rycyny, która obecnie jest składnikiem wielu kosmetyków.
Rącznik pospolity (Ricinus communis) rośnie w Afryce oraz Indiach w pobliżu równika. Poza tym uprawiany jest w wielu innych regionach świata. Może mieć postać byliny, krzewu, a nawet drzewa osiągającego 13 m wysokości. W naszym klimacie nie zimuje w gruncie i jest traktowany jako roślina jednoroczna. Bywa nazywany również rycynusem lub kleszczowiną.
Uwaga! Jest to roślina silnie trująca! Nie należy jej uprawiać w miejscach, w których przebywają dzieci. Spożycie nawet kilku nasion może spowodować śmierć człowieka.
Rącznik pospolity potrzebuje w ogrodzie dużej ilości miejsca, gdyż dorasta do 1,5–2(3) m wysokości. Najlepiej prezentuje się w dużych ogrodach, na rabatach, w pobliżu krzewów lub na brzegach zbiorników wodnych. Największą ozdobą tej rośliny są duże, dłoniaste liście (zielone lub zaczerwienione) oraz kuliste owoce. W kolczastych okrywach ukryte są nasiona.
Z nasion rącznika od wieków produkuje się olej rącznikowy, czyli tzw. rycynę. W starożytnym Egipcie oraz w Indiach substancja ta była wykorzystywana do pielęgnacji włosów i skóry. Od dawna służyła do leczenia ran i do wyrobu plastrów. Olej rącznikowy wlewano również do lamp oliwnych. Tłuczone nasiona rącznika stosowano jako lekarstwo na przeczyszczenie, skórne wypryski i do usuwania piegów. Obecnie substancje pozyskiwane z rącznika są składnikiem perfum i kosmetyków.
Wymagania rącznika
- gleba – żyzna, przepuszczalna i umiarkowanie wilgotna
- stanowisko – słoneczne
- nasiona wysiewa się pod osłonami w marcu lub kwietniu; rozsadę przesadza się do gruntu pod koniec maja
Zdjęcia: 123RF