Ten niewielki krzew o karłowym pokroju i bardzo drobnych listkach nie przypomina dobrze znanej nam brzozy brodawkowatej. Jest jednak wyjątkowy i warto na niego zwrócić uwagę. Pamiętajmy, że dziko rosnące okazy w Polsce objęte są ochroną gatunkową.
Brzoza karłowata (Betula nana) w Polsce w stanie naturalnym występuje na bardzo nielicznych stanowiskach. Obecnie spotkać można ją w Górach Izerskich i Bystrzyckich oraz na Pojezierzu Chełmińskim. Jest to roślina charakterystyczna dla klimatu arktycznego i umiarkowanie chłodnego, czyli północnych regionów Azji i Europy.
Liście brzozy karłowatej są ciemnozielone, bardzo drobne, zaokrąglone i ząbkowane. Osadzone są na ciemnych, gładkich pędach. Jesienią kolor blaszek zmienia się na żółty. Gatunek ten należy do jednopiennych, co oznacza, że na jednym egzemplarzu znajdują się zarówno kwiaty żeńskie, jak i męskie. Jednak u brzozy karłowatej kwiaty te wyrastają na oddzielnych kotkach. Kwiaty pojawiają się od kwietnia do maja.
Brzozy karłowate porastają słoneczne miejsca. Lubią podłoże wilgotne i torfowe (o kwaśnym odczynie). Dlatego w ogrodzie gatunek ten nadaje się do wykorzystania na wrzosowiskach. Ładnie komponuje się nie tylko z wrzosami i wrzoścami, ale także z żarnowcami, kosodrzewinami i azaliami. Ze względu na odporność na mrozy brzoza karłowata jest rośliną godną polecenia do sadzenia na terenie całego kraju.
Sadzonki brzozy karłowatej można kupić w szkółkach i niektórych centrach ogrodniczych.
